Пайғамбар - парсы тілінен аударғанда – хабар алып барушы деген мағына береді. Алланың барлығы мен бірлігін жеткізуші, адам баласын тура жолға бастаушы, ақ пен қараны ажыратып, ненің дұрыс ненің бұрыс екенін үйретуші ақиқи елші. Пайғамбарларға иман келтіру иманның шарттарынан. Пайғамбарлыққа адам өзінің білімімен, даналығымен не болмаса ерекше қасиетімен жете алмайды. Пайғамбарды адамзат баласы мынау пайғамбар деп сайлай да алмайды. Пайғамбарлықты тек Ұлы Жаратушы Алланың Өзі ғана адамдардың арасынан таңдап сайлайды. Пайғамбар- ол біз сияқты әке-шешеден туылған адамзат баласы. Оларға Алла назарын салып, жастайынан өз панасына алған, жамандық атаулыдан, күнәдан сақтап, адал да асыл қасиеттерді бойына сіңіріп тәрбиелеген ерекше тұлғалар болып табылады. Пайғамбарлар расул және нәби деп екіге бөлінеді. Расул-Алла тарапынан кітап түскен, Жәбірейіл періште арқылы тікелей уахи алған пайғамбар болса, нәби деп Алладан түс арқылы уахи алған пайғамбарды айтады. Расул нәби бола алады, ал нәби расул бола алмайды.
Пайғамбарлардың барлығы ер адамдар болған. Құранда 25 пайғамбардың аты аталған. Жалпы риуаят бойынша адамзат баласы жаратылғалы 124000 пайғамбар келген деп айтылады. Турасын Алла білуші. Ең алғашқы пайғамбар Адам ата ғ.с. болса, ең соңғы хақиқи елші- Мұхаммед с.а.с. пайғамбар. Мұхаммед с.а.с. пайғамбардан соң қияметке дейін ешқандай пайғамбар келмейді, егер қазіргі кезде біреу мен пайғамбармын десе, ол нағыз кәззап яғни өтірікші жалған пайғамбар болады. Өйткені Алла Тағала адамдар мен жындарға жіберген соңғы елшісі Мұхаммед с.а.с. пайғамбар екенін қасиетті Құранда ескерткен. Бұл туралы Құран Кәрімде ; «Мұхаммед с.а.с. сендердің біріңнің де әкесі емес, алайда Алланың елшісі және пайғамбарлардың соңы.Алла әр нәрсені толық білуші» делінген (Ахзаб сүресі 40 аят. Алла Тағала тарапынан Пайғамбарларға төрт кітап, жүз парақ түсірілген. Төртеуі ұлық кітап, олар: Таурат Мұса пайғамбарға, Забур Дәуіт пайғамбарға, Інжіл Иса пайғамбарға, Құран Мұхаммед с.а.с. пайғамбарға түскен.
Өзге пайғамбарлар жайында Құранда Хазіреті Пайғамбарымызға: «Расында сенен бұрын да елшілер жібердік. Олардың кейбірін саған баян еттік те, кейбірін баян етпедік» (40.Ғафыр-78) делінген. Құрандағы 25 пайғамбардың 18-інің есімі «Әнғам» сүресінің 83-86 аяттарында кездессе, өзгелері басқа аяттарда аталады. Ендігі кезекте сол аяттарға назар салып көрелік:
«Ибраһимнің еліне байланысты берген дәлеліміз осы. Қалағанымыздың дәрежесін көтереміз. Күдіксіз Раббың хикмет иесі, толық білуші. Және оған Исхақ, Яғқубты беріп, барлығын тура жолға салдық. Бұрын Нұхты да тура жолға салып және оның ұрпақтарынан Дәуіт, Сүлеймен, Әйюб, Юсуф, Мұса және һарунға да тура жол көрсеттік. Игілік істеушілерге осындай сыйлық береміз. Және Зәкәрия, Яхя, Иса және Иляс барлығы жақсылардан. Исмайл, Әляса, Юнус әрі Лұтты барлығын әлемге ардақты қылдық» (6.Әнғам, 83-86).
«Негізінен Аллаһ Адам мен Нұхты және Ибраһим мен Имранның жұрағатын әлемдерге ардақты қылды» (3.Али Имран-33).
«Ад еліне туыстары һудты жібердік» (7.Ағраф-65).
«Самуд еліне туыстары Салихті жібердік» (11.Һуд-61).
«Мәдиянға туыстары Шуғайбты жібердік» (11.Һуд-84).
«Исмайыл, Идрис, Зулкифлдерге де мәрхамет еткен едік. Солардың барлығы да сабырлы еді» (21.Әнбия-85).
Алла Тағала әр пайғамбарға Алла тарапынан келген елші екенінің бір дәлелі ретінде мұғжиза берген. Мұғжиза Алла тарапынан жүзеге асырылып, пайғамбардың қалаған сәтінде көрсетуі және айтуы мүмкін болған табиғат заңдылығына қайшы келетін тосын құбылыс. Яғни, мұғжиза деп табиғат заңдылығына қайшы, ғылыми тұрғыдан анықтамасы жоқ, екінші рет қайталанбайтын, қарапайым жандар оны жасауға дәрменсіз таңғажайып оқиғаларды айтамыз.
Мұғжиза пайғамбардың пайғамбарлығын жалғанға шығарған сәтте, оның елшілігінің хақтығына көз жеткізу мақсатында Алла Тағаланың қалауымен жүзеге асады. Пайғамбарлар өмірінен қайсыбір пайғамбарды мысал ретінде алсақ та, Ол өз қауымына Жаратушының елшісі екендігін айтқанда, көпшілік оның нақ елші екендігін білу үшін «ананы істе», «мынаны істе», «оны айт», «бұны айт» секілді көптеген талаптар қойғандығына көз жеткіземіз.
Алла Тағала жіберген елшісін ешқашан адамдар алдында ұятқа қалдырмайды. Керісінше, адамдарды сан мәрте ұятқа қалдырып, масқаралағандығы Құранда айтылады. Пайғамбарлардың ең үлкен мұғжизасы өз заманында етек жайған, адамдар үшін одан асып түсетін күшті бір кереметтің болуы мүмкін емес деп сенген құбылыстармен байланысты болған. Мысалы, Хазіреті Мұса дәуірінде сиқыршылық шегіне жеткенде, Хазіреті Мұса аса таяғын айдаһарға айналдырып, адамдарды аң-таң етті. Хазіреті Иса дәуірінде емшілік кеңінен тарап, ем-дом жасаудың түрлі әдістері дамыған. Бірақ Иса (ғ.с.) олардың ешқашанда қол жеткізе алмайтын: өлген адамды тірілту, тума соқырдың көзін ашу секілді кереметтерді көрсетіп, қауымын хақ дінге шақырды. Ал, Хазіреті Мұхаммед (с.а.у.) арабтардың әдебиеті мен бәләғаты дүркіреп тұрған кезде, Құран аятымен ақын, шешен, жыраулардың аузына құм құйғандай үнін өшірді. Мұғжиза негізінен Алланың ісі, пайғамбар тек оған дәнекер ғана болады: Ол жайлы Құранда ; «Ешбір елші Алланың рұқсаты болмайынша бір мұғжиза келтіре алмайды» (40.Ғафыр-78),- дейді.
Пайғамбарлардың өзіндік ереше сипаттары болған. Сидық- шыншылдық, турашылдық. Әрбір пайғамбар – шыншылдық пен туралықтан айнымайтын ұлы тұлғалар. Олар өмірлерінде ешқандай да өтірік айтпайды. Яғни, пайғамбарлығынан бұрын да, пайғамбар болғаннан кейін де тек туралықты, адалдықты, шыншылдықты ту етіп ұстанған. Аманат. Аманат – сенімді деген ұғымды білдіреді. Демек пайғамбарлардың екінші бір сипаты, ерекшелігі өте сенімді тұлға болуы. Пайғамбарлар өздеріне пайғамбарлық міндет келгенге дейін және пайғамбар болғаннан кейін де ешқандай қиянатшылдық жасамаған, жасағандықтары жайлы деректер де жоқ және ондай деректерді кездестіру де мүмкін емес. Себебі, Құранда пайғамбарлардың бұл ерекшеліктерін: «Бір пайғамбар үшін олжаға (аманатқа) қиянат ету мүмкін емес» (3.Али Имран-161) – деп келтіреді.
Исмәт (күнәсіз). Исмәт – күнә істемеу әрі күнә атаулыдан пәк деген ұғымды білдіреді. Олай болса пайғамбарлар әсіресе пайғамбар болғаннан кейін ешқандай күнә істемеген. Жоғарыдағы айтып өткеніміздей, пайғамбарлар Алланың бақылауында болғандықтан, олар үлкенді-кішілі күнәлардан және жалпы күнә жасау ұғымынан пәк. Ал ол жандардың пайғамбарлығынан бұрын кейбір шалыс басқан істері болуы мүмкін. Мұндай іс-әрекеттерді дінімізде «зәллә» деп атайды. Фәтәнат (зерек, алғыр, ақылды). Фәтәнат – пайғамбарларға тән ерекше ақылдық һәм зеректік қабілет. Ал бұл ұғымға қарама-қарсы мағынадағы (ілімсіз, парасатсыз, ұмытшақ т.б.) бүкіл қасиеттер пайғамбарлар үшін мүлдем жат нәрсе. Пайғамбарлардың мұндай ерекше парасат-пайымға ие болулары – олардың Жаратушыдан жеткізген діни заңдылықтарды үмметтеріне таратып, түсіндірудегі аса қажет қабілет екендігімен тікелей бай- ланысты.
Тәблиғ (жеткізу). Әрбір пайғамбардың Алладан алған діни үкім мен тыйымдарын өз қауымына кем- шіліксіз жеткізу ісін «тәблиғ» деп атаймыз. Тәблиғ - пайғамбарлардың дінді жаю жолындағы ең басты әрекеті болып есептеледі. Егер олар Жаратушыдан жеткен бүкіл әмір мен тыйымдарды адамдарға айна – қатесіз жеткізбесе, өз ісіне қиянат жасаған болып табылады: «Әй, пайғамбар! Раббың тарапынан түсірілгенді жеткіз (тәблиғ ет). Егер оны істемесең елшілік міндетін жалғастырмаған боласың...» (5.Майда-67).
Атам қазақ өзінің мұсылман екенін Жаратушым- бір Алла, дінім- Ислам, кітабым – Құран, пайғамбарым – Мұхаммед. Алла бір, пайғамбар хақ, Құран шын деген сөзбен дәлелдеген.
Біздер екі дүниенің сардары, адмдардардың ұлығы, пайғамбарлар падишасы әрі соңғы елші болған Мұхаммед с.а.с. пайғамбардың үмметі болғанымызға сансыз шүкірлер айтуымыз керек. Өйткені барлық пайғамбарлар Мұхаммед с.а.с. – ның үмметінен болуды армандаған. Ол бақыт сіз бен бізге нәсіп болды. Аллаға сансыз мақтаулар мен мадақтар болсын.
Алакөл ауданының бас имамы Әнет Молдахметов
