Барат түні — Ислам әлемінде ерекше орны бар, қасиетті әрі рухани тұрғыдан маңызды түндердің бірі. Бұл түн Рамазан айының алдындағы Шағбан айының 15-ші түніне тура келеді. Арабша «Ләйлат-ул-Бараат» деп аталатын бұл түн «Бараат» сөзі арқылы белгілі, ол «кешіру» немесе «арылту» деген мағынаны білдіреді. Мұсылмандар үшін бұл түн Алланың рақымын және кешірімін сұрап, күнәлардан арылуға үлкен мүмкіндік береді. Сонымен қатар, осы түні жасалған дұғалар мен құлшылықтардың ерекше қабыл болатындығы туралы хадистер бар.
Бұл түннің маңызы ерекше, себебі бұл күні Алла Тағала өз құлдарына мейірім көрсетіп, оларға кешірімін береді. Алла Тағала Құранда бұл түннің маңызды екендігіне нұсқайды, себебі осы түнде адамның тағдыры мен ризық-несібесі белгіленеді.
Барат түніне қатысты хадистер мен ғалымдардың пікірі
Барат түні туралы Пайғамбарымыз Мұхаммед (с.ғ.с.) бірнеше хадис айтқан. Әрбір хадисте бұл түннің қасиеттілігі, Алланың кешірімі мен рақымы туралы сөз қозғалады. Солардың бірі мынадай:
«Шағбанның 15-ші түнінде Алла Тағала барлық құлдарына қарайды. Ол тек құлдарының кешірім сұрағандарын кешіреді, ал өкпе-реніш пен зұлымдық жасағандарға кешірім бермейді» (Ибн Мажа).
Бұл хадис арқылы біз Барат түнінің өте ерекше уақыт екенін түсінеміз. Бұл түні Алла әрбір мұсылманға олардың күнәларын кешіріп, оларға рақымдылық көрсету үшін ерекше мүмкіндік береді.
Барат түніне дайындық және құлшылық
Барат түні мұсылмандар үшін рухани жаңғыру мен тазартудан өтуге мүмкіндік береді. Осы түнге дайындық бірнеше кезеңнен тұрады:
- Ниет пен дұға. Барат түні үшін ерекше ниет етіп, Аллаға дұға ету маңызды. Бұл түннің мәні — тек өзіңнің күнәларыңды кешіру үшін ғана емес, сонымен қатар жүрегіңді тазарту, Алланың рахымын тілеу, біреуге жақсылық жасау.
- Құран оқу. Барат түні Құран оқу да маңызды құлшылық болып табылады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) «Ясин» сүресін осы түні оқудың үлкен сауабы бар екенін айтқан. Құран — Алланың сөзі, оның әрбір әрпі және сөзі адамға рухани тазалық пен тыныштық береді.
- Зікір мен шүкірлік. Бұл түні Алланы еске алу үшін зікір айту өте маңызды. Мұсылмандар «Лә иләһа иллаллаһ» (Алладан басқа құдай жоқ) деген сөздермен Алланы еске алады. Зікір мен шүкірлік адамның жүрегін тазалап, рухын қуаттандырады.
- Қайырымдылық пен жомарттық. Барат түні кедейлер мен мұқтаждарға көмек көрсету де үлкен сауабқа жатады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) қайырымдылық жасау мен жомарттық көрсетудің мұсылман үшін өте маңызды екенін жиі айтқан. Барат түні осы амалдарды жасау арқылы адам өзінің күнәларынан арылып, Алланың жақсылығын табады.
Барат түні және кешірім сұрау
Барат түні — күнәлардан арылудың ең жақсы кезеңі. Мұсылмандар осы түнде Алладан кешірім сұрауға, өздері жасаған жаман істері мен қателіктерін мойындап, дұға жасауға ұмтылады. Бұл түні жасаған дұғалардың қабыл болатынына сенім арту мұсылманды одан әрі рухани тұрғыдан жақсартады. Сонымен қатар, Аллаға шынайы түрде тәубе ету, өткен қателіктерден сабақ алу және жақсы амалдарға бет бұру мұсылманның рухани жетілуіне ықпал етеді.
Барат түні адам тек өз күнәларынан ғана емес, сонымен қатар басқа адамдарға жасаған зиянды әрекеттері үшін де кешірім сұрауы керек. Бұл түнде біреуге өкпе арту немесе кектену сияқты теріс қасиеттерден арылу, адамдармен татуласу және оларды кешіру маңызды. Осылайша, Барат түні тек жеке адам үшін ғана емес, қоғам үшін де үлкен пайда әкелетін кезең болып табылады.
Барат түні мен рухани тазарту
Исламда әрбір мұсылманның мақсаттарының бірі — рухани тазалыққа қол жеткізу. Барат түні — бұл үшін ең жақсы уақыт. Осы түнде мұсылмандар тек өздерінің күнәларынан арылуды ғана емес, сондай-ақ өзінің рухани жағдайын жақсартып, Алланың сүйіспеншілігін және мейірімін табуды көздейді.
Бұл түнде мұсылмандар үшін негізгі мақсат — күнәларды мойындап, тәубе ету. Сонымен қатар, осы түнді құлшылыққа арнап, өз уақытын және күшін Аллаға арнау арқылы адам өзіне рухани тыныштық табады. Барат түні рухани тазартудың жоғары деңгейіне жетуге ықпал етеді, адамның жүрегін жамандықтардан тазалап, жан дүниесін жаңартады.
Барат түні және қоғамдағы бірлік
Барат түні қоғамдағы бірлікті нығайтуға ықпал етеді. Осы түні мұсылмандар бір-біріне кешірім айтып, өкпе-реніштерін жоюға тырысады. Бұл түні өтетін амалды өзара сүйіспеншілікпен жасау арқылы мұсылмандар арасындағы қатынастар нығаяды, бірлік пен тыныштық орнайды.
Барат түні әрбір мұсылманның жеке құлшылығымен ғана емес, бүкіл қоғамның рухани тұрғыда нығаюына ықпал етеді. Сондықтан бұл түнді жалғыз өзің үшін ғана емес, қоғам үшін де пайдалы ету өте маңызды.
Қорытынды
Барат түні — мұсылмандар үшін үлкен рухани жаңғыру мен тазартудан өту мүмкіндігі. Бұл түннің маңызы өте зор, себебі Алла Тағала осы түні өз құлдарына ерекше мейірім мен кешірімін көрсетеді. Бұл түні жасалған құлшылықтар мен дұғалар ерекше қабыл болады. Барат түні рухани тұрғыдан тазарып, күнәлардан арылу, Алланың рақымына бөлену үшін жақсы мүмкіндік. Мұсылмандар үшін бұл түн — тек өз күнәларын кешіріп, рухани тұрғыдан жаңғыру ғана емес, қоғаммен бірлік орнату, кешірім жасау, жақсы істерге бет бұру үшін де маңызды кезең болып табылады.
РАТТ мүшесі, «Жетісу облысының дін істері басқармасы»,
«Дін саласындағы мәселелерді зерттеу
және оңалту орталығының» теологы
Жомартқанов Жасұлан Мұратұлы.
