Жалпы ұрпақ тәрбиесіне асыл дінімізбен қатар, дана халқымыз да қашанда бей-жай қарамағаны белгілі. Атам қазақта «Ел боламын десең – бесігіңді түзе» деген қанатты сөз бар. Бұл сөздің мағынасы тереңде жатқаны белгілі. Бала жататын бесіктің көркем, балаға жайлы болуынан, ертеңгі еліміздің келешегі болған перзенттеріміздің тәлім-тәрбиесі жайлы айтылып тұрғаны даусыз.
Әуелі сол бесікті тербететін ата-ананың барлық жағынан дұрыс, кемел болуын меңзейді. Яғни, отбасы құратын жастардың әке-ана, ертеңгі ұрпағына жақсы тәрбие беруге дайын болуы. Сонымен қоса шамасы келгенше барлық жамандық атаулыдан аулақ болуы керек. Себебі, «Еркек бұзылса отбасы бұзылады, әйел бұзылса, ел бұзылады» дейді бабалар даналығында. Сол үшін өзгерісті, кемелдікті өзімізден бастағанымыз дұрыс.
Әр перзент шыр етіп дүние есігін ашқан сәттен бастап оның ең алғашқы ақ отауы “бесік” болып табылады. Сонымен бірге сәби өмірге келгеннен кейін ең алғашқы болып «Азан» айтылып аты қойылады. Перзент Құран аяттарымен бірге бесік жырын естіп өседі. Бесік жырының бала тәрбиесіне де тигізер пайдасы мол. Қазақтың қаһарман батыры Бауыржан Момышұлы атамыз: «Мен үш нәрседен қорқамын. Өзінің сәбиіне бесік жырын айта алмаған келіндердің көбеюінен, өзінің немересіне ертегі айта алмаған әжелердің көбеюінен, салт-дәстүрін сыйламайтын ұрпақтың көбеюінен қорқамын»,-дегендей, қазіргі таңда бесік жырын, ертегі білетін, айтатын әжелеріміз бен аналарымыз азайып бара жатқаны баршаға аян. Бесік жырының орнына перзенттеріміз түрлі деңгейдегі мәнсіз-мағынасыз әуендермен өсіп келеді. Сәби күнінен ананың әлдиімен ақ бесікте тербетіліп, асыл әженің ертегісін тыңдап, бойына рухани құндылықтарды жинап өскен әрбір қазақ топырағының перзенті жаман болмайтыны анық.
Әр сәбидің дүниеге келуі отбасындағы шексіз қуаныш ғана емес үлкен аманат екенін білуіміз керек. Ислам дінімізде балаға жақсы есім қою, оған тәлімді де парасатты тәрбие беру – ата-ананың міндеті деп белгілеген. Алла Тағала Құран Кәрімде: «Ей мүміндер! Өздеріңді және үй-іштеріңді (жанұяларыңды) тозақ отынан қорғаңдар!» деп бұйырған.
Бұл аяттың мағынасына қатысты имам Қуртубидің тәфсирінде имам Муқатил ибн Хайам: «Бала шағамызға дінді, хайыр жақсылықтарды және дін этикасын үйрету бізге міндет» - деп түсіндіреді.
Әр адамның өмір сүру тәжірибесі әр түрлі. Дегенмен кез келген отбасы нәресте дүниеге келген күннен бастап, күнделікті уақыт кестесіне өзгеріс енгізгені жөн. Сонда баламен шұғылдануға күн сайын бір-екі сағат уақыт табылатын болады. Хәкім Абай: «Адамның жақсы болуы тегінде емес, тәрбиесінде, ақылында, өнер, білімінде. Адамға үш алуан адамнан мінез жұғады: ата-анадан, ұстазынан, досынан. Әсіресе олардың қайсысын жақсы көрсе, содан көп жұғады», — деген екен. Баламен үнемі терең әрі тығыз байланыс орнату – тәрбиенің әмбебап шарты. Мұндай байланыс балаға қай жаста болса да керек. Ата-анасымен байланысты білу, сезіну – балаға ата-ана махаббатын, қамқорлығын сезінуге мүмкіндік береді.
Бүгінгі жахандану заманында жас ұрпақты бәсекеге қабылетті, қоғам мүддесіне сай, оның мұң-мұқтажын өтерлік, елін, жерін, халқын көзінің қарашығындай қорғайтын ұлтжанды, кісінің алажібін аттамайтын иманды азамат етіп тәрбиелеу маңызды іс .
Ұлы ойшыл әл-Фараби: «Адамға ең бірінші білім емес, тәрбие берілуі керек, тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы, ол келешекте оның барлық өміріне апат әкеледі» деген өнегелі сөзін жанымыздан шығармасақ игі.
Ұлтымыздың туын желбіретер ұлағатты ұрпақтарымыз көп болсын!
Ел болғымыз келсе, бесігімізді түзейік!
Ақсу аудандық мешіті
