Аса Мейірімді, ерекше Рақымды Алланың атымен!
Барлық мақтау күллі әлемдердің Раббысы Аллаға тән!
Рамазан айының ерекше мүбәрәк түндерінің бірі әрі ең үлкен нығметтерінің бірі – Қадір түні. Оның құндылығы барша мұсылман үшін орасан зор.
Қадыр түні ( |لَيْلَةِالْقَدْرِ — Ләйләт-ул-Қадыр) — қасиетті түн. Ораза айының соңғы он күнінің бірінде болады. Бұл түн туралы Құран Кәрімнің “Қадыр сүресінде” айтылған. Бес аяттан тұратын сүреде Құранның Қадір түнінде түсірілгендігі, оның мың айдан қайырлы екендігі, бұл түнде Жәбірейіл періште Алла әмірімен жер бетіне түсіп, адамдарға қызмет ететіндігі және таңға дейін тыныштық болатындығы айтылады. Қадір түні періштелер мұсылмандарға дұға оқып, тілеулес болады. Жасалған ғибадаттың мың айға, яғни сексен үш жылға тең болатындығына байланысты мұсылмандар Қадір түнін құлшылықпен өткізуге тырысады. Кейбір риуаяттарға қарағанда Қадір түні. Рамазан айының 27-ші түні, дегенмен Қадір түнінің дәл қай түн екені белгісіз. Сондықтан тақуа кісілер Ораза айының соңғы он түнін түгелдей құлшылықпен өткізеді.
Қадыр түні — бүкіл адамзатқа Құран түсе бастаған ерекше қасиетті түн. Араб тіліндегі «қадр» сөзі «мән-маңыз» және «өлшем» деген мағынаны білдіреді. Сонымен қатар бұл сөз «құдырет» мағынаны да қамтиды.
Қадыр түні Пайғамбарымыздың (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) үмбетіне деген терең сүйіспеншілігінен туындаған дұғасының құрметі үшін қабыл болған. Имам Маликтің «Муатта» атты еңбегінде риуаят еткен бір хадисте Пайғамбарымызға (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) алдыңғы үмбеттердің өмірлері көрсетілгендігі айтылған. Пайғамбарымыз (саллаллаһу аләйһи уәсәлләм) сол сәт: «Ұзақ өмір сүрген осы үмбеттер жасай алмайтындай амалдарды менің үмбетіме аз уақыт жасай алуды нәсіп ете гөр», деп дұға жасағанда, Аллаһ Тағаланың мың айдан қайырлы осы Қадір түнін нәсіп еткендігі баяндалған. (Қадір түні мың айға тең деп Құранда айтылған бұл сан есеп бойынша 83 жыл, 4 айға тең келеді).
Бұхари мен Муслим Әбу Һурайрадан, оған Аллаһ разы болсын, Алла елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) былай дегенін жеткізген:
«Кімде-кім Қадір түнін Аллаға құлшылықпен өткізсе, оның өткен күнәлары кешіріледі».
Бұл қасиетті түн қашан келеді?
Құранда бұл түннің мүбәрәк Рамазан айына келетіні анық айтылған, бірақ нақты қай уақытта екені дәл айтылмаған. Сондықтан бұл мәселе ғалымдардың пікірталас нысанасына айналған. Бұл мәселе бойынша қырыққа жуық пікір бар.
Әл-Мазхаридің айтуынша, ең күшті пікір Қадір түні Рамазан айының соңғы он түніне келеді, бірақ нақты күні белгіленбеген. Бұл жылдан жылға өзгеруі мүмкін он тақ түннің кез келгені болуы мүмкін.
Хадистерге сәйкес бұл келесі түндердің бірі болуы мүмкін: 21, 23, 25, 27 және 29. Бұл сандардың әрқайсысы бір-біріне сырттай қайшы келетін сахих хадистерде келтірілген, бірақ бұл қайшылықты жоюға болады, жоғарыда айтқанымыздай - күннің жылдан жылға өзгеруіне байланысты.
Имам Мәлік, Ахмад ибн Ханбал, Суфиян әс-Саури сияқты басқа ұлы имамдардың көпшілігі бұл түннің соңғы он тақ түнге сәйкес келетіндігін және жылдан жылға өзгеретініне келіседі. Имам әш-Шафиғи екі пікір айтқан. Біріншісі көпшіліктің пікірімен сәйкес келеді, ал екіншісіне сәйкес бұл түннің күні бекітіліп, өзгермейді. («Тафсир Ибн Касир»).
«Сахих әл-Бухариде» Айша анамыздан (Алла оған разы болсын) жеткен хадис бар, оған сәйкес Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Қадір түнін Рамазан айының соңғы он түннен іздеңдер».
Ғалымдар Алла Тағаланың бұл түннің нақты күнін жасыруының хикметін түсіндіреді: егер ол анықталса, көптеген жалқаулар басқа түндерде ғибадат етпес еді. Сонымен, Қадір түні Рамазан айының соңғы он түнінің тақ сандарында болуы мүмкін деген болжамға байланысты, тым ынталы емес адамдар бірнеше түн ғибадат ету мүмкіндігіне ие болады. Сондай-ақ бұл түннің өзіне тән белгілері арқылы анықтауға болады.
Хадистерде Қадір түнінің келесі белгілері айтылады:
Ол түн ыстық та емес және суық та емес;
Бұл түнде ай жарық;
Желдің күші орташа;
Мүминдер бұл түнде ерекше тыныштық пен рақым сезінеді;
Одан кейін таңертең күн сәулесіз шығады - толық ай сияқты дөңгелек. Ғалымдар бұл белгінің негізгі және ол әрқашан бар екенін айтады.
Әбу Һурайрадан (Алла оған разы болсын) жеткен сахих хадисте Алла Елшісінің (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын) былай дегені айтылады:
«Кім Қадір түнін Алланың сауабына иман келтірген және үміт еткен күйде намаз оқып өткізсе, оның алдыңғы күнәлары кешіріледі».
«Аллахумма иннака ʼафуввун тухиббуль-ʼафва фаʼфу ʼанни!»
«Уа, Алла, расында Сен Кешірімдісің, кешіргенді жақсы көресің, мені де кешір!»
Алла Тағала бізге разы болуы үшін осы түнді өткізуге қуат беріп, ғибадаттарымызды қабыл етсін!
Панфилов ауданының бас имамы
Серік Шәріпұлы
