Жалпы, дініміздегі әрбір құлшылық сүннет және әдеппен толыққанда кемелдене түсері сөзсіз. Адамзаттың асылы Мұхаммед Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) әр сүннеті біз үшін өте маңызды. Сүннет – бұл барлығымыз үшін өмірді пайдалы әрі жақсы өткізуде керемет нұсқаулық болмақ.Алла елшісінің(с.ғ.с.) өзі: «Кімде-кім менің сүннетімді жаңғыртса, сол мені жақсы көреді. Ал, мені жақсы көрген жан Жұмақта менімен бірге болады», –деген.
Иә, ислам көркем мінез бен әдепке негізделген дін десек, бұл біздің құлшылық және тіршілігімізде айқын көрініс табуы ләзім. Исламдағы материалдық және рухани мәдениет тек арғы дүниеде Алла разылығына бөлеумен шектелмейді, осы дүниеде де Адам атаулыға үлгі боларлық өркениеттің негізін құрайды. Исламдағы барлық ғибадат-құлшылықтар осы мақсатта тоғысады. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) бір хадисінде өзінің жіберілу мақсатын былай деп жеткізеді:«Шындығында, мен көркем мінезді кемеліне жеткізу,толықтыру үшін жіберілдім».Демек, асыл дініміздің негізгі мақсаттарының бірі адамзатты тәриелеу болып саналады. Ал, адамды және оның нәпсісін тәрбиелеуге бағытталған бірден-бір ғибадат ораза болып табылады.
Оразаның ең абзалы - әрбір балиғат жасына жеткен ақыл-есі дұрыс мұсылманның Рамазан айында ораза ұстауы. Бұл айды сауаптың бақшасына теңесек, демек, ондағы барлық жемістен теруге мүмкіндік беріледі.
Енді сол оразадағы сүннет болған амалдарғатоқталсақ, олар: таң атудан ілгері тұрып сәресі ішіп, таң бозарғанша ниет ету, оразамен бірге нәпсіні жаман пиғылдардан тыю, ораза кезінде пайдасыз, әдепсіз сөйлеуден, естуден және ұрыс-керістен, кез-келген күнәлі істерден сақтану, мүмкіндігінше көбірек Құран оқу, тасбих, зікірайтып, дұға ету, мұқтаж адамдарды тамақтандыру, садақа беріп жүру,күн батқаннан кейін ақшам намазын оқымас бұрын құрмамен ауыз ашу, ораза ұстаған мұсылманға бір құрма немесе су болса да ауызашар беру. Сондай-ақ, Рамазан айында тарауық намазын оқу – бекітілген сүннет болып есептеледі. Иқтикафқа кіру, яғни, сауап алу мақсатымен мешітте түнеп құлшылық жасауда өз алдына сауапқа бөлейтін амал.
Оразаның әдебі әр күні сәресі ішуден басталып, ауызашарда жалғасады. Бүгінде кейбір ораза ұстаушылар түнде тойып ішіп-жеп, сәресін ішпей, оразасын ары қарай жалғастыра беруді әдетке айналдырған. Бұл ораза ұстаудағы әдеп пен сүннетті сақтамаудың көрінісі. Біле білсек, сәресінің сіз бен бізге тигізер пайдалары мен артықшылықтары ұшан-теңіз.
Біріншіден, әрбір мұсылман түннің соңғы бөлігінде ораза тұтуға ниет етіп, сәресін ішкені жөн. Өйткені, Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Таң атпастан бұрын тамақтаныңдар, өйткені сәресінде береке бар!», — деген (Бұхари, Муслим). Адамның кейде сәресіне тұрмаған күндері біртүрлі әлсіздік сезініп, өзін жайсыз сезінуінің себебі осыдан.
Екіншіден, «Расында, Алла және Оның періштелері сәресін ішкендерге салауат айтады» (Ахмад). Енді өзіңіз ойлаңыз, аса Құдіретті, әлемнің Иесі Алланың өзі есендік тілеген пенде қалай ұтылмақ? Жоқ, оның бұл күні амандықта, есендікте болатыны анық!
Үшіншіден, сәресі – сіздің, яғни мұсылманның оразасын христиандардың, яһудилердің оразасынан ерекшелеп түратын бірден-бір айырмашылық. Сондықтан, Алла Елшісі (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Ақиқатында, біздің оразаның өзге Кітап иелерінің оразасынан айырмашылығы — сәресі ішу», – деген болатын (Муслим). Сәресін ішудің маңыздылығы туралы ізденер болсақ хадистер жетіп асады.Ибн `Амр, Әбу Са`ид және Әнастан (р.а) жеткен хадисте Пайғамбарымыз (оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын): «Бір жұтым сумен болса да сәресін ішіңдер», – десе, келесі бір хадисте «Расында, сәресіде игілік бар, сондықтан оны қалдырмаңдар», — деген (Ахмад).
Алла Тағала барша ниет еткен мұсылман қауымға сүннет пен әдепті барынша сақтай отырып, мол сауапқа кенелуді, қабыл болған ораза мен кемшіліксіз құлшылықты нәсіп еткей!
Талдықорған қалалық «Нұр» мешітінің Бас имамы Жансерік Өмірсерікұлы
