Хаббаб ибн Әрат – Исламның қас дұшпаны Үммү Аммар деген әйелдің құлы, темірден түйін түйген ұста. Көбінесе қару-жарақ, қылыш жасайтын. Пайғамбарымызбен бұрыннан кездесіп, сөйлесіп тұратын. Пайғамбарымыз Дарул-Әркамға орналасардан аз уақыт бұрын өз еркімен мұсылмандықты қабылдаған…
Ол кезде мұсылмандықты қабылдап, оны естірту өлімге бас тігумен барабар… Соған қарамастан Хаббаб батыл түрде Исламға мойынсұнғанын айналасындағыларға білдірді.
Құрайыш мүшріктері бұл хабар құлақтарына жетер-жетпесте Хаббабты ұстап алып, азаптай бастады… Әсіресе, оның қожайыны Үммү Аммар жынданып кетуге шақ қалған. Құлын тұтқындап, қол-аяғын байлап-матап, отқа қыздырылған темірмен бас терісін күйдіруді бұйырды. Хазіреті Хаббаб бұған дейін күнкөріс көзі болып келген сүйікті кәсібінің құрбаны болды. Ыстық темірмен құйқасын күйдірген сайын көңіліндегі иман шоғы маздай түсті.
Мүшріктердің құтыра түскенін көрген ол басына келген ит қорлықты пайғамбарға айтып, шағымдануға мәжбүр еді. Одан көмектесуін өтінді. Хазіреті Мұхаммед сол жерде:
“Ей, құдіретті Жаратқан Ием! Хаббабқа жар бол!” – деп дұға етті.
Осы дұғадан соң аяусыз жау Үммү Аммар айықпас дертке шалдықты, жанын жегідей жеген бас ауруынан құтылудың амалын іздеп шарқ ұрды. Бармаған жері, баспаған тауы қалмайды. Ең соңында сырқатынан арылудың бірден-бір жолы – бас құйқасына қыздырылған темір күйдіріп басу екендігін естиді. Жан деген тәтті емес пе, мәжбүрліктен бас терісін күйдіруге келіседі, бұл іс темір ұстасы – Хазіреті Хаббабқа тапсырылады. Біреуге ор қазба, өзің түсесің деген осы да…
Мейірімнен мақұрым мүшріктер бір күні тағы да Хаббабты ұстап алып, көз алдында от жағады. Сөйтеді де оны маздаған шоқтың үстіне жатқызып, кеудесінен аяқтарымен басып тұрып, әбден қинайды.
Қанша қиыншылық көрсе де Хазіреті Хаббаб дінінен бас тартпай, керісінше, Аллаhқа, Расулаллаhқа деген сүйіспеншілігі арта түсті. Ол құл болатын, мүшріктермен тайталасуға дәрменсіз еді. Өзіне жасалған қиянатты Аллаh Расулына баяндағаннан басқа шарасы жоқ-ты.
Бір күні Аллаһ елшісіне: “ Ей, Аллаhтың расулы! Азаптан арылуымыз үшін Жаратқанға жалбарынып көрсеңіз қайтеді?”- деді.
Сонда Пайғамбарымыз (с.а.у.) ғибратқа толы мына хабарды жеткізді:
“Сіздерден бұрын келген үмметтер ішінде дініне берік адамдар болды. Олардың терісін тіліп, етін темір тарақпен тарап, сүйегінен айырғанда да қыңқ деместен, Аллаhтың бірлігін айтып, жанталасатын. Кәдімгі арамен аралап, денесін екіге бөлгенде де олар Жаратушыға берген сертінен таймаған.
Аллаh күндердің күнінде бұл істі де (Исламиятты) тамамдайды да, барлық діндерден жоғары қояды. Ұзақ жолға шыққан жолаушы Аллаhтан басқа ешкімнен қорықпайтын, малына қасқыр түспесе басқа ешкімнен сескенбейтін күндер туады. Сендер болсаңдар, асығыстық жасайсыңдар.”
Ас ибн Уаилге жауабы
Хазіреті Хаббабтың мүшрік Ас ибн Уаилден алашағы бар еді. Бір күні сонысын сұрап барады. Мүшрік ерегісіп:
“Мұхаммедке мойынсұнғаныңды қойсаң ғана қарызыңды қайтарамын”, - дейді.
Хазіреті Хаббаб ашуланып:
“Мен бүкіл нәрсемнен бас тартсам да, өлгенімше, өлгеннен соң қайта тірілгенге дейін оған қарсы келмеймін”,- деп жауап береді.
Ас ибн Уаил :
“Мен де өлгеннен соң қайта тірілемін бе? Ондай болса, сабыр сақта. Тіріліп, мал-жаныммен қайта қауышқан кезде берешегімді берермін”, - деді ащы кекесінмен.
Осы оқиғаның артынша Аллаһ Тағаладан төмендегі аят түсті:
“Аяттарымызға қарсы шығып, “маған міндетті түрде мал да, бала-шаға да беріледі” деген адамды көрдің” бе? Ол ғайыпты қайдан біледі? Әлде, Рахманның құзырында сөз алған ба?
Жоқ, тіпті де олай емес, біз оның (осы) айтқандарын жазып аламыз және азабын көбейткен сайын көбейтеміз.
Айтқан нәрселерін (мал-жанын) қолынан аламыз да, ол жалғыз өзі бізге келетін болады” (Мәриям сүресі,77-80 аяттар).
Хазіреті Хаббаб ештеңеден сескенбестен, қауіпке басын тігіп, мұсылмандығын жариялағанымен қоймай, жаңадан Исламды мойындағандарға Құран үйретумен айналысатын.
Хазіреті Омар (мұсылман болмас бұрын) қылышын жалаңдатып мұсылман болған қарындасын өлтірмек болып, үйіне кіріп барғанда да күйеу баласы мен қарындасына Құран оқытқызып отырған - осы қаһарман сахаба Хазіреті Хаббаб еді.
[1]Меккеде ең алғашқы мұсылмандар медресесі болған үй. Әркам ибн Әбил Әркам есімді сахабаның үйі.
Адамзаттың асыл тәжі кітабынан үзінді