Ежелден сөз құдіретін жете түсіне білген ата бабаларымыз буысыз қызыл тілге, яғни қолданыстағы сөзге өтте қатты мән беріп келген.

         Өнер алды қызыл, деп тілдін түсіне емес, айтатын сөздің мәні мен мағынасына ойы мен көркемдігіне жігіті көңіл бөлген.

Ем ішіндегі ауыз әдебиетінің айтыс, терме жыр-дастан діни уағыздардың қай-қайсы болсын шешендік өнердің көркем сөздің-кермемет көрнісі. Бала жасынан дұрыс сөйлеу, әдемі мәнді. Сөйлеуге дағдылану сөйлеген сөзіне  іс сай болу адам бойымдағы ізгі қасиеттердің бірі. Аңдамай сөйлеген ауырмай біледі дегемдей әр бір адам сөйлеген сөзіне мән беріп.

Салмақты ой салихалы пісірде болғаны гөн. Өйткені қасиетті Құранда: «Расында да Сіздерді қорғаушылар бар, мәртебелі жазушылар. Не істегендеріңізді бүкпесіз біліп турады-деп әр адамда аузынан шыққан сөзді жазып алатын екі періште болатындығын ескертіп еске салады. Пайғамбарымыз Мухаммед (с.б.с) сөз сөйлегенде асықпай, аптықпай, байылпен баппен таза әр ұзынықты тыңдарманды базрап алатындай көркем сөйлеген.Пайғамбарымыздың сөз сөйлеген кезін сахабалар: «Біз Пайғамбарымыз сөйлей бастағанда басымызда құс қоналдтай отырғандай соны ұшырып алмайық дегендей аса бір сақтықпен құлақ салып тыңдайтынбыз» деп еске алады. Көңілге қонымды, таідарманға пайдасы тиетін сөз сөйлеуге дағдыланған дұрыс. Өйткені « сөздің жартысы-айтушындісі болса жартысы тыңдаушынісі деген тәмсол бар. Көп сөйлеу емес дөп сөйлеу айтатын айынды аны жеткізе білуде өнер. Кезенде Баймағанбет Сұлтан қатты науқастанып жатып көңілді көтерсін деп Абыл ақынды алдыртынты.

Сұлтанның көңілін сұрат Абы ақын:

Қызыл тіл Жиреншедей тілім тақсыр

Қызыл тіл өнер алды білім тақсыр-деп Баймағанбет Сұлтанның бабын тапқан екен. Абыл ақын сөз сөйлеудың өнер мен білім екендігін тоқсан ауыз сөзден толықтай түйінің таба білу білімдәмісті талап ететіндігі сөз сөз. Өнегей мазмұнды сөз айту турасында Жетес би:  Сөздің сәні-өнегел нақылы пікірдің сәні-ойландырар мақұлы: деп айтып кеткен. Ұлт жанатыры Ахмет Байтұрсынов: «Сөз өнері адам Санасының жетілуінде көңілге тірелетіндігін айта келіп тілдің мондеті арқылы аңдауын ағдағанша қиялдың  мінезуін меңзегенше көңілдің туюін түйгенше «жарату» деп түсінді ріпті әзреті Әли (р.а). Жүрек таза болғанда ғана тілдеп оңды сөз шығады-деп сөздің  дұрыстығын көркемдігін «жүректегі иманға, тілдегі зікір-ойдағы пікірге байланысты екендігін меңзеп кеткен.

         Алласын аузынан тастамаған бабаларымыздың таза жүрегінен шыққан ұлағатты қанатты ақыл-нақылға толы тәрбиелік мәні бар ғибратты көркем сөздері саналы ұрпақтың санасынан еш уақытта ішпейді.

Абыз Абай атамыз: Өмір-үлкен көл

                               Заман-соққан жел

                           Алдынғы-буын ағалар

                           Соңғы-буын  інілер

                           Кезегімен өлінер

                           Баяғыдай көрінер

-деп жұмыср басты пенденоң ғұмырын төрт толға сыйғызып керемет кестелеп жеткозгендігінен білге болады. Атамыз қазаң:

«Кісіні аузындағы сөзінен таны»-деп бекер айтпаған. Осындайда қасиетті Қураннан асқан көркем сөзге бай кітаптың.Пайғамбарымыздың хадисінде тәрбиелік мәні бар өсиеттін бабаларымыздан сөз зергерлерінің жоқтыңы еске түседі.  Сөз соңында қара сөздің қаймағын жеген ашық Мұқағали ақынның мына бір өлені еске оралады.

         Тіл өнерін сиқырлы сөз өнерін оңбайсын сөз өнерін тежегенің! Тілден алмас жоғалса, сөзден қанжар бұл тірліктен бір күнде безер едім.

  Панфилов ауданының бас имамы 

Ұлан Сарпеков